środa, 27 kwietnia 2022

Choroby duszy - choroby psychosomatyczne

Choroby psychosomatyczne - gdy dusza choruje - jak rozpoznać

Ajurweda (starożytna księga wiedzy o zdrowiu) - uczy i opisuje, że każda choroba zaczyna się w głowie, w umyśle (psychice) człowieka. Jeśli nie usuniemy z psychiki przyczyn, które ją wywołują (emocje: stres, lęk, napięcia), to skutkiem tych przyczyn mogą być dolegliwości w ciele fizycznym człowieka. Takie choroby, które wywołują dolegliwości w ciele fizycznym, a medycyna nie znajduje ich przyczyn medycznych - nazywamy chorobami psychosomatycznymi. Psyche - umysł, psychika; Soma - to ciało fizyczne. Choroby psychosomatyczne, to choroby na bazie emocji, które rzutuje psychika na ciało fizyczne. Niemiecki psychiatra Heinroth w roku 1818 wprowadził to określenie: choroby psychosomatyczne, do użycia w świecie naukowym. 

To, że sytuacje konfliktowe wywołują emocje takie jak: frustracja, gniew, złość, nienawiść, smutek, konflikty i innego rodzaju bardziej lub mniej silne przeżycia emocjonalne - wiadomo było od bardzo dawna. Jeżeli te emocje są tłumione i wielokrotnie przeżywane - to problemy fizyczne są następstwem zdarzeń wywołujących emocje. Trzeba jednak umieć odróżnić schorzenia psychosomatyczne od różnych zaburzeń nerwicowych (m.in. od zaburzeń typu hipochondrycznego), w których odczuwane przez pacjentów symptomy spowodowane są zaburzeniami psychicznymi, a nie dysfunkcjami organicznymi. Biegunka ze stresu spowodowanego jakimś wydarzeniem - nie będzie chorobą psychosomatyczną, ale długotrwałe dolegliwości jelitowe - związane z zespołem jelita drażliwego - już będą taką psychosomatyczną dolegliwością.

Jedną z zasadniczych różnic między zaburzeniami nerwicowymi a psychosomatycznymi jest to, że przyczynę nerwicowej reakcji ciała łatwo zauważyć, bo efekt tej reakcji następuje bardzo szybko: ból brzucha, kołatanie serca czy pocenie się jakie pojawiają się w dniu egzaminu, czy ważnej rozmowy o pracę - ustępują po skończeniu się bodźców, które je wywołały. Przy chorobie psychosomatycznej efekt taki nie będzie zauważalny. Fizyczna reakcja na długotrwały stres, przeżycia traumatyczne czy konflikty - będzie odroczona w czasie czyli może odkładać się latami i wystąpi jako choroba w ciele fizycznym, a lekarz nie będzie mógł znaleźć przyczyn medycznych, które ją wywołały. Tak się dzieje, gdy człowiek wypiera emocje, nie mówi o tym co czuje i co go boli, co chce w życiu, a czego nie chce. Tak się dzieje, gdy na nas wywierana jest presja, albo manipulacja i zmusza nas byśmy robili rzeczy, których nie chcemy. I tak się dzieje, gdy apodyktyczni bliscy wpędzają nas swym zachowaniem w długotrwały stres.

Należy też odróżnić choroby psychosomatyczne - na skutek przeżywanego stresu, od chorób, które są incydentalnym zdarzeniem np; biegunka, którą wywołać może jakieś emocjonalne przeżycie, lub gdy zjemy coś niezdrowego. Taka incydentalna przypadłość - mija zazwyczaj szybko i szybko o niej zapominamy. Choroba psychosomatyczna trwa długo, nie mija, a objawy mogą być podobne w stresujących sytuacjach. W miarę upływu lat - nasilają się. Zdiagnozowanie choroby bywa bardzo trudne i trzeba wiele lat obserwacji, aby to stwierdzić. Ani pacjent, ani lekarz czasem tego nie potrafi zdiagnozować i dlatego wizyta u psychoterapeuty jest konieczna. Wielu pacjentów woli też iść do lekarza po tabletki i nie przyjmuje do wiadomości, że to tylko usunie skutki, ale przyczyna choroby pozostanie i kiedyś znowu się odezwie.

Psychosomatyka

Psychosomatyka to dziedzina wiedzy, która całościowo czyli holistycznie zajmuje się człowiekiem. Niestety takich specjalistów jest niewielu, a problem narasta. Każdy psychoterapeuta próbuje zwrócić uwagę na to, że choroby mają bezpośredni związek między stanem umysłu, a czynnościami narządów, wyglądem skóry i włosów i ogólnym funkcjonowaniem całego organizmu. Każda choroba sygnalizuje nam, że coś złego dzieje się w naszej psychice i dlatego powinniśmy sobie uświadomić co to jest i co powoduje dolegliwość. Ajurweda uczy, że każda choroba ma swój korzeń w głowie czyli psychice, a naukowcy wciąż nie mogą tego zbadać, co joga i ajurweda wiedzą od tysięcy lat. Udało im się jednak stwierdzić, że przewlekły stres źle wpływa na ludzki organizm. Długotrwałe sytuacje stresogenne sprawiają, że nadnercza zwiększają uwalnianie swoich hormonów, którymi są glikortykosteroidy. Nadmiar tych związków we krwi sprzyja występowaniu wielu problemów zdrowotnych, wśród których wymienia się m.in. nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę.

Schorzenia, w których powstawaniu mają udział czynniki psychologiczne, mogą obejmować w zasadzie każdy narząd. Naukowcy zajmujący się psychosomatyką wyróżnili jednak kilka chorób, w których najczęściej zauważalny jest związek pomiędzy ich występowaniem a stanem ludzkiej psychiki. Grupa ta określana jest jako chicagowska siódemka (w anglojęzycznej literaturze spotkać się można z określaniem tych schorzeń jako Holy Seven Psychosomatic Diseases.

Choroby zaliczane do chicagowskiej siódemki

  1. Choroba wrzodowa żołądka - stały ból, zgaga, niestrawność, nudności i wymioty.
  2. Nadciśnienie tętnicze - ucisk w głowie, zawroty głowy, przewlekłe zmęczenie, krwawienie z nosa oraz zaburzenia snu.
  3. Astma oskrzelowa - ma podłoże alergiczne i związana jest z pojawieniem się alergenu w powietrzu, ale jej korzeń tkwi w stresogennych sytuacjach, które powodują duszności.  
  4. Reumatoidalne zapalenie stawów - gościec stawowy - o podłożu immunologicznym, zaliczana do chorób ogólnoustrojowych.  
  5. Zapalenie jelita grubego - odwodnienie i utrata krwi. Choroba autoimmunologiczna - czyli organizm sam dla siebie staje się wrogiem i zaczyna się niszczyć. 
  6. Nadczynność tarczycy - zaburzenia immunologiczne - niemożność wyrażania siebie w sposób twórczy i brak spełnienia w życiu.  
  7. Atopowe zapalenie skóry - medycyna nie zna przyczyny powstania choroby, ale ajurweda uczy, że to brak miłości i uczuć serca.  

Inne choroby psychosomatyczne

Listę schorzeń psychosomatycznych można rozszerzyć o o inne dolegliwości: migrenę, zaburzenia odżywiania, zaburzenia snu, schorzenia autoimmunologiczne. I takie właśnie choroby, które dają zaburzenia w ciele warto konsultować z psychoterapeutą, bo leki w wielu przypadkach mogą nie pomagać, ale uzależniać i szkodzić. 

  • migrena
  • cukrzyca
  • tiki nerwowe
  • zaburzenia snu
  • zaburzenia apetytu
  • nadciśnienie tętnicze
  • niektóre postacie otyłości
  • choroba niedokrwienna serca
  • uzależnienia i inne choroby autoimmunologiczne.

Należy pamiętać, że czynnikami wywołującymi zaburzenia psychosomatyczne jest przede wszystkim życie w nieustannym napięciu i stresie, lęku i środowisku, które wpływa na nas destrukcyjnie. 

Jak rozpoznać chorobę psychosomatyczną i jak ją leczyć

Najczęściej spotykaną chorobą psychosomatyczną są wrzody, choroby jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna, ale także przewlekłe problemy z zatokami, choroby tarczycy (Hashimoto), migreny, zaburzenia metaboliczne, np. tężyczka, oraz alergie, astma, choroby skóry i duszności, kołatanie serca, ból brzucha, ucisk w mostku. Lekarze badający pacjenta i rozpoznający takie schorzenia - powinni kierować pacjenta do psychoterapeuty, aby mógł uwolnić się od przykrych przeżyć i traum i wrócić do zdrowia. Nie wyleczy medycyna konwencjonalna chorego, jeśli nie usunie przyczyn choroby, a te często te są głęboko ukryte w jego psychice. To, co dzieje się w psychice rzutuje dolegliwości na ciało fizyczne i jest korzeniem choroby.

Choroby psychosomatyczne a dolegliwości psychosomatyczne

Choroby psychosomatyczne to są te choroby, w których przyczyną lub jedną z przyczyn mogą być długotrwałe przykre przeżycia psychiczne, które dają realne objawy w fizycznym ciele. Te zaburzenia są większym wyzwaniem dla lekarzy i dla psychoterapeutów, bo dotyczą objawów na ciele fizycznym (soma). Objawy te nie są związane z żadną medyczną przyczyną. Pojawia się na przykład wysypka na skórze, duszności, kaszel, kołatanie serca i nie można tego przypisać do żadnej choroby. Badania nie wykazują nieprawidłowości, testy alergiczne są bez zarzutu, serce, płuca i inne organy są zdrowe, badania neurologiczne w normie, a bóle głowy, pleców i kończyn nie pozwalają człowiekowi prawidłowo funkcjonować. Jeżeli lekarz zaobserwuje takie objawy u pacjenta nie mające żadnych podstaw medycznych, to powinien natychmiast skierować go do psychoterapeuty. 

Niestety, pojawienie się bólu, albo przykrych doznań w ciele bywa przez ludzi ignorowane. Nie można ich też od razu uznać za psychosomatyczne, bo niby nic nie wskazuje na to że taki problem istnieje. Sięgamy więc po tabletkę i sprawa na jakiś czas jest załatwiona. Kiedy w końcu dotrzemy do psychoterapeuty - trzeba mu dokładnie wszystko, co dzieje się w naszym organizmie i w głowie opowiedzieć. Jeśli serce kołacze - to mogą być przyczyny w lęku i strachu przed czymś lub kimś. Jeśli jelita dokuczają, to sygnał, że jesteśmy perfekcjonistami i wstydzimy się czegoś, co nam nie wyszło. Zaburzenia sercowe, duszności pojawiają się zawsze, gdy mamy problem z relacjami. Trzeba jednak pamiętać, że do każdego problemu podchodzimy indywidualnie i nie możemy ulegać rutynie. 

Choroby psychosomatyczne a psychoterapia  

Osoby mające problemy w relacjach i w życiu są bardziej skłonne do zapadania na choroby psychosomatyczne, bo nie rozmawiają o problemie, o tym co boli i co dotyka psychikę i emocje. Kto nie potrafi o tym mówić i kryje to, co złego dzieje się w domu i w relacjach z bliskimi - ten częściej choruje, a choroba manifestuje się bólem, problemami skórnymi, wypadaniem włosów i innymi dolegliwościami, których przyczyny nie potrafimy się doszukać. Jeśli ludzie nie zaczną mówić o tym co boli psychikę, to nigdy nie pozbędą się problemu i będzie on dręczył ich ciało. Trzeba się też uporać ze "wstydem" przed pójściem do terapeuty, bo wiele osób nie chce być posądzonym o to, że są chorzy psychicznie, albo że z ich psychiką dzieje się coś złego. A tymczasem to psychoterapia daje nam szansę na całkowite uwolnienie się od choroby i daje nam receptę na to co robić, aby do niej już nigdy nie doszło.

Kiedy już w końcu dokuczliwość stanie się tak dokuczliwa, że udamy się do terapeuty, to trzeba pamiętać, by nie wstydzić się mówić o tym co dokucza w psychice i relacjach z bliskimi. To daje gwarancję odreagowania emocjonalnego i powrotu do zdrowia. Bywa, że taka terapia jest długotrwała, bo długo nosiliśmy stres w psychice i zrobił on nam w ciele fizycznym wiele szkody. Należy więc krok po kroku zmienić wzorce postępowania i nauczyć się jak radzić sobie ze stresem i jak go przeżywać. 

Kiedy ustaną objawy choroby i zmienimy destrukcyjne wzorce na konstruktywne - to krok po kroku wyjdziemy z problemu. Trzeba jednak pamiętać, że życie często niesie ze sobą jakieś problemy i nie da się ich całkowicie uniknąć. Ale można nauczyć się jak sobie z nimi radzić. W trakcie terapii można się dowiedzieć co spowodowało chorobę i co robić by konflikt psychiczny rozwiązać. Czasami wystarczy rozpoznać problem i potrafić go nazwać, aby objawy zniknęły. Dlatego tak ważna jest rozmowa o problemie na spotkaniu terapeutycznym. Dzięki temu można od razu zauważyć, że przestaje nam kołatać serce gdy się zdenerwujemy, bo będziemy wiedzieć gdzie tkwi problem i nauczymy się jak rozładować stres. Nie musisz od razu rozstawać się z partnerem, a wystarczy rozmowa o tym, co drażni cię w jego zachowaniu. Warunek jednak jest taki: trzeba umieć ze sobą rozmawiać. 

Każda terapia to pomoc w danym momencie, nie ma gwarancji, że kiedyś objawy nie wrócą przy okazji jakiegoś wydarzenia, stresu. W trakcie leczenia chorób psychosomatycznych psychoterapią pacjent z reguły dowiaduje się, co uruchomiło jego dolegliwości, i uczy się postępować tak, by konflikt psychiczny, który przełożył się na objaw somatyczny, rozwiązać lub nazwać. Kiedy zwerbalizuje swe problemy psychicznej natury - przestają wypadać włosy i przestaje boleć brzuch. Nie trzeba zmieniać pracy czy środowiska, wystarczy nauczyć się jak rozładowywać stres. Ważną rolę odgrywa tu psychoterapeuta z którym pracujemy. Trzeba wybrać takiego, do którego będziemy mieć zaufanie i którego polubimy, którego praca daje efekty, bo jest terapeutów wielu, ale nie każdy potrafi pomóc. Wiele osób zajmujących się psychoterapią czy terapią - nie powinno tego robić, bo nie ma pojęcia o tej pracy i zamiast pomóc - może po prostu zaszkodzić. W terapii jest ważna nie tylko rozmowa, ale i ćwiczenia, które trzeba robić, by pozbyć się problemu. 

Więcej na temat psychosomatyki - na warsztatach uzdrawiania jogą oddechową

Zapraszamy na terapie i psychoterapie: jogaoddechowa@gmail.com

Wszystkie osoby, które potrzebują pomocy i wsparcia  
zapraszamy na terapie i warsztaty terapeutyczne:

 Om Namah Śiwaja

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: rebirthing-joga-oddechowa.blogspot.com

1 komentarz:

  1. Bardzo ciekawy wpis. Joga faktycznie doskonale sprawdza się na wiele dolegliwości.

    OdpowiedzUsuń